Kunstmatige Intelligentie (AI) biedt organisaties ongekende mogelijkheden, van efficiëntere processen tot diepere inzichten in data. Maar tegelijkertijd roept de inzet van AI vragen op over privacy en ethiek. Zijn de AI-systemen bijvoorbeeld wel in lijn met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)?

Het Rathenau Instituut wijst erop dat AI-systemen vaak lastig te doorgronden zijn. Ze werken met grote hoeveelheden data, maken autonome beslissingen en hebben een aanzienlijke impact op individuen. Daarom is het essentieel dat organisaties transparant zijn over hoe zij AI inzetten en welke data wordt gebruikt. Dit betekent dat bedrijven een strategie moeten hebben voor ethisch verantwoord gebruik van AI en rekening moeten houden met de privacy van de mensen van wie zij data verwerken. Het Rathenau Instituut benadrukt de noodzaak van dataminimalisatie en transparantie als kernprincipes van de AVG. Dataminimalisatie houdt in dat er alleen gegevens worden verzameld die noodzakelijk zijn, wat de risico’s van gegevensmisbruik verkleint. Dit kan bijvoorbeeld door gebruik te maken van nieuwe AI-technieken zoals federated learning, waarbij AI-systemen leren van decentraal opgeslagen datasets zonder data centraal te verzamelen.

Daarnaast is transparantie een van de grootste uitdagingen bij het gebruik van AI, vooral wanneer AI-systemen gebaseerd zijn op complexe machine learning-modellen. Het Rathenau Instituut wijst erop dat burgers begrijpelijke informatie moeten krijgen over welke gegevens worden verzameld, hoe deze worden verwerkt, en hoe geautomatiseerde beslissingen tot stand komen. Het gebrek aan transparantie kan ertoe leiden dat burgers niet begrijpen hoe beslissingen over hen worden genomen, wat een belangrijke belemmering vormt voor het waarborgen van hun rechten.

Het Instituut benoemt ook de maatschappelijke impact en ethische overwegingen rondom AI, zoals het risico van discriminatie en ongerechtvaardigde profilering. Een voorbeeld hiervan is de zorg rondom sociale scoring, waarbij mensen op basis van gedrag worden geclassificeerd. Dit kan leiden tot oneerlijke behandeling, zoals ook gezien is bij risicoprofileringssystemen zoals SyRI in Nederland. Het is daarom van belang dat organisaties niet alleen voldoen aan de technische vereisten van de AVG, maar ook actief streven naar ethisch verantwoorde toepassingen van AI.

Een belangrijke stap hierin is het in kaart brengen van privacyrisico’s en een continue evaluatie van de impact van AI op gegevensbescherming. Het Rathenau Instituut biedt waardevolle inzichten voor organisaties die op zoek zijn naar praktische handvatten voor AVG-compliance.

Maar theorie alleen is niet genoeg. In de praktijk blijkt dat het waarborgen van privacy vaak een dagelijkse uitdaging is, een constante bewustwording die op de agenda moet blijven staan. Hoe zorg je ervoor dat jouw organisatie continu in lijn blijft met privacywetgeving en ethische standaarden, terwijl nieuwe technologieën zoals AI zich razendsnel ontwikkelen?

Dit is waar de Privacykalender kan helpen. De Privacykalender – welke ik heb ontworpen samen met Privacy expert Annerine Blufpand – is er om privacybewustzijn op een praktische manier onderdeel te maken van de dagelijkse werkroutine van je organisatie. Met maandelijkse thema’s, praktische tips en concrete acties helpt de Privacykalender jou en je collega’s om privacy prioriteit te geven – elke dag weer. Een handige reminder dat privacybescherming meer is dan een project, het is een mindset.

Wil je de Privacykalender in jouw organisatie inzetten en privacy voorop blijven stellen? De pre-order is nu geopend! Meer informatie vind je hier: Privacykalender Pre-order.